การผ่าตัดส่องกล้อง Endoscope ในการรักษาโรคกระดูกสันหลังนั้น มีหลากหลายเทคนิคที่แตกต่างกันออกไป ซึ่งผู้ป่วยบางรายอาจยังไม่เข้าใจในเครื่องมือและวิธีการรักษาที่เหมาะสม เนื่องจากกล้อง Endoscope แต่ละประเภทถูกออกแบบมาเพื่อใช้ในกรณีที่แตกต่างกัน ดังนั้น ในบทความนี้เราจะมาทำความเข้าใจถึงวิธีการผ่าตัดส่องกล้องในตำแหน่งของหมอนรองกระดูกปลิ้นที่แตกต่างกัน โดยเทคนิคต่างๆ เหล่านี้สามารถช่วยรักษาโรคกระดูกสันหลังได้อย่างไร
ทำความเข้าใจเกี่ยวกับตำแหน่งหมอนรองกระดูกปลิ้น
โดยส่วนใหญ่ตำแหน่งที่หมอนรองกระดูกปลิ้นหรือแตก มักจะมีอยู่ 4 จุด ดังนี้
1.Central Herniation (หมอนรองกระดูกปลิ้นตรงกลาง):
- หมอนรองกระดูกปลิ้นออกมาในตำแหน่งตรงกลางของกระดูกสันหลัง ส่งผลให้เกิดการกดทับเส้นประสาทในช่องไขสันหลัง โดยเฉพาะในส่วนที่อยู่ด้านหลังของไขสันหลัง
- มักทำให้เกิดอาการปวดหลังร้าวลงขาทั้งสองข้าง (bilateral sciatica) และอาจมีอาการกลั้นปัสสาวะหรืออุจจาระไม่อยู่หากกดทับเส้นประสาทส่วนล่างมาก
2.Paracentral Herniation (หมอนรองกระดูกปลิ้นใกล้กลาง):
- หมอนรองกระดูกปลิ้นออกมาในตำแหน่งใกล้กลาง (ด้านข้างเล็กน้อย) กดทับเส้นประสาทในโพรงกระดูกสันหลังที่อยู่ใกล้เคียง
- ตำแหน่งนี้เป็นประเภทที่พบได้บ่อย และมักจะทำให้เกิดอาการปวดหลังร้าวลงขาด้านหนึ่ง (sciatica)
3.Foraminal or Lateral Herniation (หมอนรองกระดูกปลิ้นด้านข้าง):
- หมอนรองกระดูกปลิ้นไปทางด้านข้างของโพรงกระดูกสันหลัง และกดทับเส้นประสาทที่ออกมาจากไขสันหลังในบริเวณช่องโพรงประสาท (foramen)
- ตำแหน่งนี้ก็เป็นอีกหนึ่งตำแหน่งที่มักพบได้บ่อย และมักทำให้เกิดอาการปวดและชาบริเวณขาหรือสะโพกด้านเดียว หากหมอนรองกระดูกกดทับเส้นประสาทด้านข้าง
4.Extraforaminal Herniation (หมอนรองกระดูกปลิ้นนอกโพรงประสาท):
- หมอนรองกระดูกปลิ้นออกนอกโพรงประสาทมากกว่าปกติ ซึ่งจะทำให้กดทับเส้นประสาทที่อยู่ภายนอกโพรงประสาท
- ตำแหน่งนี้พบได้บ่อยในระดับ L3-L4 หรือ L4-L5 และก่อให้เกิดอาการปวดอย่างรุนแรงในบริเวณขาหรือสะโพก
โดยส่วนใหญ่ที่โรงพยาบาล เอส สไปน์ มักพบผู้ป่วยหมอนรองกระดูกปลิ้นหรือแตกในตำแหน่งที่ ใกล้กับกลางและด้านข้างกระดูกสันหลัง มากกว่าที่จะเกิดในด้านนอกโพรงประสาท เนื่องจากโครงสร้างของหมอนรองกระดูกที่บางลงในส่วนด้านหลังตรงกลาง แรงกดทับจากการรับน้ำหนักในแนวดิ่ง และตำแหน่งของเส้นประสาทในไขสันหลัง
รู้จักเทคนิคการผ่าตัดส่องกล้อง Endoscope แบบ PELD และ PSLD
การผ่าตัดโรคกระดูกสันหลังด้วยกล้อง Endoscope แบบ PELD และ PSLD มีวิธีการและประสิทธิภาพที่แตกต่างกัน โดยมีรายละเอียด ดังนี้
1.การผ่าตัดส่องกล้อง PELD (Percutaneous Endoscopic Lumbar Discectomy)
เหมาะสำหรับการรักษาหมอนรองกระดูกทับเส้นประสาทในกรณีที่ไม่ซับซ้อน กล่าวคือ หมอนรองกระดูกที่ปลิ้นหรือแตก และกดทับเส้นประสาทบริเวณด้านนอกของกระดูกสันหลัง
โดยแพทย์จะทำการเจาะเข้าทางด้านข้างผ่านช่องโพรงประสาท (Transforaminal approach หรือ Extraforaminal approach) เพื่อเอาหมอนรองกระดูกที่กดทับเส้นประสาทออก
เทคนิคนี้มีข้อจำกัด คือ ไม่สามารถใช้ได้ในกรณีที่อาการของผู้ป่วยมีความซับซ้อนมาก เนื่องจากการเจาะเข้าด้านข้าง ไม่สามารถเข้าถึงหมอนรองกระดูกที่ปลิ้นหรือแตกตรงกลางหรือใกล้กลางโพรงประสาท และไม่สามารถเห็นเส้นประสาทหรือไขสันหลังที่หมอนรองกระดูกกดทับได้
2.การผ่าตัดส่องกล้อง PSLD (Percutaneous Stenoscopic Lumbar Decompression)
เป็นเทคโนโลยีใหม่ล่าสุดที่ใช้ในการรักษาโรคกระดูกสันหลังตีบแคบและการกดทับเส้นประสาทในตำแหน่งที่ลึกและซับซ้อน กล่าวคือ รักษาหมอนรองกระดูกที่ปลิ้นหรือแตกอยู่ในบริเวณส่วนกลาง ใกล้กลาง และด้านข้างของกระดูกสันหลัง และกดทับเส้นประสาท
โดยแพทย์จะทำการเจาะเข้าทางด้านหลังของกระดูกสันหลัง ผ่านโพรงประสาท (Interlaminar approach) เพื่อทำการเปิดช่องโพรงประสาทที่แคบให้กว้างขึ้น ซึ่งทำให้สามารถเข้าถึงบริเวณที่ต้องการรักษาได้อย่างแม่นยำ โดยวิธีนี้จะทำให้เห็นการกดทับของหมอนรองกระดูกที่เส้นประสาทได้อย่างชัดเจน
แต่ข้อสำคัญ คือ เทคนิค PSLD ต้องใช้แพทย์ผู้เชี่ยวชาญเฉพาะทางอย่างมาก เนื่องจากตำแหน่งที่ทำการผ่าตัดนั้นซับซ้อน เพื่อให้การรักษามีประสิทธิภาพจะต้องมีทีมผู้ช่วยที่มีความชำนาญ จะช่วยลดระยะเวลาในการผ่าตัด และเครื่องมือพิเศษที่ทันสมัยเพื่อให้ได้ผลลัพธ์ที่ดีที่สุด
- ส่องกล้องเหมือนกันแต่ใช้กล้องไม่เหมือนกัน
- PSLD: นวัตกรรมล่าสุดในการรักษาอาการปวดหลัง – แผลเล็กเจ็บน้อยปลอดภัยด้วยเทคโนโลยีทันสมัย
ก่อนการเลือกใช้เทคนิคการผ่าตัดส่องกล้อง แพทย์เฉพาะทางด้านกระดูกสันหลังจะทำการสอบถามอาการของผู้ป่วย และค้นหาสาเหตุของโรคจากภาพ X-ray และ MRI เพื่อบอกตำแหน่งของหมอนรองกระดูกที่ปลิ้นหรือแตกจากนั้นแพทย์จะวินิจฉัยและพิจารณาวิธีการรักษาอย่างเหมาะสมกับผู้ป่วย
เทคโนโลยีเฉพาะทางที่โรงพยาบาล S Spine
โรงพยาบาล S Spine เป็นผู้นำในการรักษาโรคกระดูกสันหลังด้วยเทคโนโลยี Endoscope PSLD และ PSCD กว่า 5,000 ราย ภายในระยะเวลา 7 ปี โดยมีทีมแพทย์ผู้เชี่ยวชาญเฉพาะทางที่มีมาตรฐานการรักษาแบบเดียวกัน
ที่สำคัญยังมีทีมผู้ช่วยที่มีความชำนาญเฉพาะทางที่ทำเรื่องกระดูกสันหลังเพียงอย่างเดียว จึงมีความเข้าใจถึงวิธีการรักษาโรค ประสานงานร่วมกับแพทย์ได้อย่างมีประสิทธิภาพ
นอกจากนี้ โรงพยาบาลยังมีอุปกรณ์การผ่าตัดที่ทันสมัยที่สุดและเป็นอุปกรณ์ที่ออกแบบมาสำหรับรักษาโรคกระดูกสันหลังโดยเฉพาะ ซึ่งทั้งหมดนี้ คือ S Quality ที่ทางโรงพยาบาลยึดถือมาตลอด
อ้างอิง:
Radiopaedia.org. (n.d.). Intervertebral disc disease nomenclature. Retrieved September 17, 2024, from https://radiopaedia.org/articles/intervertebral-disc-disease-nomenclature